Lamperia czyli okładzina dolnej części ściany, mająca zabezpieczyć ją przed uszkodzeniami czy zabrudzeniami. Kiedyś bardziej dekoracyjne, wykonywane z drewna czy kamienia, dziś częściej jako trwała powłoka z farby lub tynku strukturalnego.

Gdzie się je stosuje?

Lamperie stosuje się najczęściej w miejscach, gdzie porusza się wielu ludzi. Są to korytarze, klatki schodowe, przychodnie, urzędy, szkoły i inne budyni użyteczności publicznej. W domu stosuje się lamperie głównie w przedpokoju. (Szczególnie polecam właścicieli dużych psów – kto ma, ten wie). Pomysłów na piękną i funkcjonalną lamperię jest mnóstwo. Ogranicza was tylko budżet. I styl, jaki się chce osiągnąć.

Z czego zrobić lamperię?

Farby.

Najprostrze i najczęściej spotykane lamperie to takie, jakie często widzicie w blokach: wykonane z farby olejnej (olejno-ftalowej lub ftalowo-alkidowej). Plus takiej powłoki to cena za metr kwadratowy oraz łatwe mycie na mokro (nawet z użyciem detergentów). Minusów jest więcej: długi czas schnięcia, intensywny, nieprzyjemny zapach, niezbyt duża trwałość (wymaga odświeżenia co3-4 lata), narzędzia po użyciu do wyrzucenia. Poza tym jeśli znudzi ci się powłoka z farby olejnej, musisz nastawić się na ciężką pracę, żeby ją usunąć. Trzeba użyć opalarki lub szczotek drucianych.

Zamiast farby olejnej można użyć produktu odpornego na szorowanie, takie jak farby lateksowe, ceramiczne. Charakteryzuje je łatwość w aplikacji, wysoka wydajność, duży wybór kolorów. Z wad mamy niską trwałość – zetrzesz z lamperii brud, błoto i kurz ale nie ślady po mazaku permamentnym czy szmince.

Ale jest pewne rozwiązanie przedłużające trwałość powłoki malowanej farbą emulsyjną. Są to środki tworzące solidną, odporną powłokę dekoracyjno-ochronną. Można zastosować lakier lamperyjny, który jest bezwonny, bezbarwny i posiada atest do używania w placówkach edukacyjnych. Można używać też różnych utrwalających lakierów rustykalnych czy powłokowych (Magnat, Primacol, Fox). Są one wodorozcieńczalne więc szybkoschnące i bezzapachowe, a dodatkowo mogą stworzyć interesujący efekt dekoracyjny.

Innym rodzajem farby wysoko odpornej na szorowanie są te przeznaczone do malowania kuchni i łazienek. Lekko połyskliwe, o zwiększonej odporności na wilgoć i gorące tłuszcze. Tak, jak inne emulsje, łatwo się palikuje, nie śmierdzi, jest duży wybór kolorów i łatwo pokryć ją innym, podobnym produktem.

Tynki dekoracyjne.

Tynki dekoracyjne również nadają się do użycia w formie lamperii. Szczególnie polecane są te tworzące gładką, jednolitą strukturę. Polecam stiuk wenecki – jest on pracochłonny do nałożenia ale dzięki temu niepowtarzalny i bardzo trwały. Odstraszyć też może troszkę cena i ilość czynności podczas aplikacji: grunt, pierwsza warstwa, druga, wycieranie i na koniec utrwalanie.

Bardzo popularne są obecnie tynki imitujące surowy beton. Są one bardziej szorstkie w dotyku, niż stiuk wenecki, ale równie odporne na plamy i zabrudzenia.

Wychodzącym już z mody ale nadal najbardziej trwałym sposobem na lamperię jest tynk żywiczny. Zatopione w żywicy akrylowej kolorowane drobinki tworzą bardzo trwałą powłokę ochronną ściany. Nie na darmo stosuje się takie tynki na podmurówki. Zobaczycie je nadal często w urzędach – położone kilka lat temu nadal spełniają swoją funkcję.

Tapety.

Tapety to przede wszystkim królestwo wzorów i kolorów. Kto utknął w sklepie z tapetami ten wie, jakie są obecnie dostępne niesamowite wzory: od nowoczesnych monochromatycznych, przez motywy roślinne jak żywe, aż po geometryczne wzory. Tapeta musi być stosowana na gładką powierzchnię. Poza tym jej trwałość jest z pewnością mniejsza, niż tynku czy powłoki z farby olejnej.

Ale za to usunięcie jej jest równie proste, jak położenie. Kupując tapetę możesz wybrać jej rodzaj – klasyczna papierowa będzie o wiele mniej trwała niż winylowa. Dostępne są też tapety ze specjalnym laminatem. Pamiętaj, że do każdego rodzaju musi być stosowany odpowiedni klej.

TU kupisz noże do cięcia tapet i nie tylko.

Boazerie i okładziny.

W XVIII i XIX wieku bardzo popularną formą wykonania lamperii były różnego rodzaju okładziny. Okładzina to element mocowany do ściany, tworzący osobną warstwę chroniącą ściany przed uszkodzeniami. Jako okładziny używano drewnianych boazerii, często wykończonych bogato zdobionymi listwami. Inną formą były masywne kamienne płyty, najczęściej wykonywane z marmuru, trawertynu lub innych kamieni kopalnych. Takie lamperie są drogie i dość specyficzne, muszą pasować do stylu wnętrza.

W XXI wieku dostępność do materiałów jest ogromna, dzięki czemu pomysłów na wykonanie ochrony ścian jest mnóstwo. Widzieliście zapewne szyby z kolorowym nadrukiem, stosowane zamiast glazury w kuchniach pomiędzy szafkami wiszącymi a stojącymi. Takie rozwiązania stosowane są też w kabinach prysznicowych. Dlaczego by nie użyć szkła na lamperię?

Oryginalność.

Obecnie mamy taką dowolność stylu i ogromny dostęp do materiałów, że lamperię możemy zrobić dosłownie z wszystkiego! Sklejka, płyta PSB, gobelin, płyta ornamentowa z polistyrolu lub poliwęglanu, okleiny i wiele wiele więcej. Ogranicza was tylko budżet i styl panujący w pomieszczeniu czy budynku. Najważniejsze, by lamperia spełniania swoją funkcję – chroniła ścianę przed zabrudzeniami czy uszkodzeniami oraz pełniła funkcję dekoracyjną.